Hari Mata Hari

Hari Mata Hari to popularny zespół muzyczny z Bośni i Hercegowiny. Nazwa Hari Mata Hari pochodzi od imienia wokalisty zespołu Hajrudin "Hari" Varešanović. Grupa powstała w mieście Sarajewo, stolicy Bośni i Hercegowiny. Zespół dał ponad 1,000 koncertów i sprzedał 5,000,000 płyt do dnia dzisiejszego. Ich piosenki są wśród najsłynniejszych i najpopularniejszych miłosnych ballad w byłej Jugosławii. Hari Mata Hari był reprezentantem Bośni i Hercegowiny na Konkursie Piosenki Eurowizji 2006 w Atenach organizowanej w Grecji.

Grupa Hari Mata Hari ciągle ulegała zmianom. Dziś zespół tworzy Hajrudin Varešanović (wokal), Izudin Izo Kolečić (perkusja), Karlo Martinović (gitara solo, śpiew) i Nihad Voloder (gitara basowa, śpiew). Większość utworów Hari Mata Hari aranżuje sam Hajrudin Varešanović. Słowa do nich przygotowuje głównie Fahrudin Pecikoza - znany także jako Peco.

Hari dorastał w miejscowości Vratnik niedaleko Sarajewa. Jego dziadek był jednym z bardziej znanych piosenkarzy tradycyjnej bośniackiej muzyki zwanej Sevdalinke. W wieku 6 lat, Hajrudin zaczął uczyć się śpiewać i grać na gitarze. Na lokalnym centrum kulturowym poproszono go, aby zaśpiewał, następnie w wieku 10 lat zaczął śpiewać z grupą "Omi", a później dla zespołu "Sedam šuma". W mieście Vratnik, Hari nagrał swoją pierwszą piosenkę "Zašto da ne uzmem nju. (Why don't I take her)". Po ukończeniu szkoły o profilu elektrycznym, Varešanović zaczął studiować filozofię i uczęszczał do klasy o profilu politycznym, ale nigdy jej nie ukończył. Muzyka zajęła mu dużo czasu; poza tym jest on miłośnikiem fotografii.

W 1979 roku Hari dołączył do grupy "Zov" z którą nagrał hit "Poletjela golubica sa Baščaršije". Piosenka jest wciąż bardzo popularna. Następnie, Varešanović śpiewał z zespołem "Ambasadori", z którym, mówi się, że dojrzał do poziomu profesjonalnego artysty. Po odbyciu służby wojskowej w miejscowości Niš, pojawił się na scenie muzycznej z autorskim albumem (1984) "Zlatne Kočije." We wrześniu 1985, Hari Varešanović wspólnie z członkami zespołu Baobab, Izo Kolečić, Edo Mulahalilović, Pjer Žalica i Zoran Kesić, wygrał festiwal Nove nade, nove snage (New hopes, new strengths), i stworzył zespół muzyczny "Hari Mata Hari." Tego samego roku, grupa ogłosiła zapowiedź wydania ich nowego albumu "U tvojoj kosi (In your hair)". W 1986 roku Pjer Žalica "Badžo" i Zoran Kesić opuścili zespół. Zastąpili ich: pianista Adi Mulahalilović oraz basista Neno Jeleč, którego ewentualnie zastąpi Željko Zuber. Ich album z 1986, Ne bi te odbranila ni cijela Jugoslavija, (Not even all of Yugoslavia could defend you) został okrzyknięty najlepszym albumem roku, zaś Jugowizja - narodowy konkurs do piosenki Eurowizji zgłosił ich jako kandydata Jugosławii. Hari Mata Hari w 1986 roku uzyskał piąte miejsce za piosenkę "U tvojoj kosi (In your hair)," oraz czternaste miejsce za piosenkę "Nebeska kraljica" w 1987 roku w Belgradzie.

Rok 1988 przyniósł mnóstwo perspektyw dla grupy. Hari zaczął nagrywać płyty dla wytwórni muzycznej Jugoton, mieszczącej się w Zagrzebiu. Album "Ja te volim najviše na svijetu (I love you the most in the world)" z 1988 roku sprzedano w ponad 300,000 egzemplarzach, a zawiera on 10 utworów, które są nadal bardzo popularne (2006) - (Igrale se delije, Javi se, Sedamnaest ti je godina (You're 17) z Tatjaną Matejaš-Tajči, Naše malo misto, Ja te volim najviše na svijetu (I love you the most in the world), Hej, kako si (Hey, how are you?), Zapleši (Dance), Kad dođe oktobar (When October comes), Ruža bez trna, Poslednji valcer sa Dunava). Te sukcesy przyczyniły się do powstania kolejnego wspaniałego albumu zatytułowanego "Volio bi` da te ne volim (I wish I didn't love you)", który sprzedano w ponad 500,000 egzemplarzach - (Svi moji drumovi, Na more dođite (Come to the sea), Što je bilo bilo je, Pazi šta radiš (Careful what you do) z Tatjaną Matejaš-Tajči. Później w 1990 roku, Hari Mata Hari wydał kolejny album zatytułowany "Strah me da te volim (I'm afraid to love you)". Ten album sprzedał się w ponad 700,000 egzemplarzach - (Prsten i zlatni lanac (Ring and a golden necklace), Otkud ti k'o sudbina, Ostavi suze za kraj, Daj još jednom da čujem ti glas, Nek' nebo nam sudi).

Rozpad Jugosławii i wojny na Bałkanach, pozostawiły trwały ślad w karierze Hari Mata Hari. W 1992 roku grupa wydała album "Rođena si samo za mene (You were born only for me)" dzięki wytwórni muzycznej Diskoton, zlokalizowanej w Sarajewie. Niektóre piosenki z tego albumu to: Ja ne pijem z Harisem Džinović, Nije za te bekrija, Nije zima što je zima, które osiągnęły wielki sukces. Dzięki temu albumowi, wiele osób przestało brać czynny udział w wojnie w Bośni i Hercegowinie. Pod koniec 1994 roku, zespół wydał kolejny album, podczas pobytu w Niemczech. Album został zatytułowany "Ostaj mi zbogom ljubavi" - Bilo je lijepo dok je trajalo (It was beautiful while it lasted), Ti si mi droga (You're my drug), Ja sam kriv što sam živ, a także Poletjela golubica (The dove flew) z Halidem Beslić. Te albumy zostały wydane tylko przez Hari i Izo, reszta zespołu dołączy w latach 1997-1998. Zespół tworzyli : (włączając Hari i Izo) Karlo Martinović, Miki Bodlović, Adi Mulahalilović i Emir Mehić. Grupa powróciła na scenę muzyczną z wielkimi hitami na albumie zatytułowanym "Ja nemam snage da te ne volim (I don't have the strength to not love you)". Wydano go w 1998 roku - (Ne lomi me, Emina, Ja nemam snage da te ne volim (I don't have the strength to not love you), Gdje li si sada ljubavi (Where are you now love?), U pomoć).

W 1999 roku Hari Varešanović został wybrany, aby reprezentować Bośnię i Hercegowinę na Eurowizji. Jednak został zdyskwalifikowany z powodu wydania kopii statusu swojej piosenki. Hari sprzedał piosenkę "Starac i more (The old man and the sea)" do Finlandii w 1997 roku, a fiński muzyk Janne Hurme nagrał ją w języku fińskim nadając jej nowy tytuł "Sydänveri" (po fińsku "Heart Blood"). Dino Merlin, który był tuż za Harim, został wysłany na Eurowizję zamiast niego i zajął siódme miejsce. Hari, wspólnie z Hanką Paldum w duecie nagrał utwór "Crni snijeg (Black snow)" w 2001 roku. Tego samego roku ukazał się album "Baš ti lijepo stoje suze" z takimi hitami, jak - (Kao domine (Like dominoes), Zjenico oka moga, Baš ti lijepo stoje suze). W 2002 roku piosenka "Ružmarin (Rosemary)", błyskawicznie stała się wielkim hitem. Hari Mata Hari był jednym z sześciu finalistów na Chorwackim Radiowym Festiwalu i reprezentował Bośnię i Hercegowinę na OGAE we Francji. Również w 2002 Hari Mata Hari wygrał konkurs "Davorin" w kategorii piosenka roku, za piosenkę "Kao Domine (Like dominoes)." Muzykę do tej piosenki skomponowali Miki Bodlović i Hari Varešanović, zaś tekst napisał Fahrudin Pecikoza. Następnie w 2003 roku piosenka "Idi", zapewniła mu start w siódmym Chorwackim Radiowym Festiwalu z utworem "Navodno" z Ivaną Banfić. Później wystartował jeszcze na festiwalu w Splicie. Po małych koncertach na Bałkanach, w Europie i Australii, zespół rozpoczął pracę nad nowym albumem. Franjo Valentić, wieloletni przyjaciel Hari`ego dołączył do grupy, zaś Miki Bodlović opuścił zespół i rozpoczął własną karierę w USA. Podczas ósmego Chorwackiego Radiowego Festiwalu grupa wystartowała z piosenką "Nema čega nema". Na festiwalu w Splicie grupa wzięła udział z utworem "Zakon jačega (Law of the strong)" nagranym wspólnie z bośniacką gwiazdą Kemalem Monteno. Później tego samego roku zespół nagrał kolejny album, który pochodził od tytułowej piosenki "Zakon jačega", dla wytwórni płytowej w Sarajewie Diskoton, Zagrzebiu Croatia Records i Belgradzie Haj-faj centar.

PBSBiH, poprzez głosowanie on-line w systemie audiotele, Hari Mata Hari został wybrany jako reprezentant Bośni i Hercegowiny na Eurowizji. BH Eurosong nadał konkursowi hasło "Vrijeme je za Bosnu i Hercegovinu (It's time for Bosnia-Herzegovina)", a piosenka została opisana jako bośniacka ballada o Romeo i Julii. Po raz pierwszy utwór został zaprezentowany 5 maja 2006 roku w specjalnym programie na żywo zorganizowanym przez "BH Eurosong 06" w sarajewskim teatrze. Hari po raz pierwszy zaśpiewał tą piosenkę przed publicznością i otrzymał za nią owacje na stojąco. Sześć dni później, Hari zaśpiewał ją ponownie podczas swojego pierwszego występu na scenie w Belgradzie, podczas finałowego wieczoru Evropesma 2006. Piosenka "Lejla" to przepiękna miłosna ballada o dalekiej, nieosiągalnej miłości. Jest to utwór skomponowany w stylu sevdah, opartym na tradycyjnych instrumentach ludowych. Żeńskie imię Lejla to tradycyjne arabskie imię. Eric Clapton i ZZ Top także użyli imienia Layla w swoich piosenkach. Wiadomo, że tytuł nawiązuje do popularnej bośniackiej piosenki z 1981 roku, kiedy piosenka o tytule "Lejla" była jugosłowiańską ,,wizytówką’’ na Konkursie Piosenki Eurowizji. Śpiewał ją bośniacki muzyk Seid Memić Vajta i zajęła wówczas 15. miejsce w Dublinie.

Tekst do tej piosenki napisali Fahrudin Pecikoza i Dejan Ivanović, muzykę skomponował sam Željko Joksimović, który reprezentował Serbię i Czarnogórę podczas Konkursu Piosenki Eurowizji 2004 w Stambule ("Lane moje", 2. miejsce); piosenka została napisana bezpłatnie i dobrowolnie. Teledysk video do piosenki "Lejla" wyreżyserował Pjer Žalica, razem z Harim i jego zespołem. Przedstawia on wiele starych bośniackich tradycji. Wideoklip nagrano w kilku miejscach w Hercegowinie: w pobliżu gór Blidinja i w narodowym parku (jezioro) Hutovo Blato, Ruištu oraz w pięknym zabytkowym mieście Mostar. Teledysk kończy się na Stari Most, w starej części miasta i dalej. Piosenka otrzymała swój tytuł przez głosowanie on-line ( 3501 głosów, inne pomysły na tytuł: "Zar bi mogla ti drugog voljeti (Could you not love another?)" – 660 głosów, "Sakrivena" - 462 głosy).

Nawet z organizacją ogromnych koncertów w Sarajewie - "Skenderija" i "Zetra", zespół Hari Mata Hari nigdy nie miał żadnych problemów, gdziekolwiek by nie byli w dawnej Jugosławii. W 1999 roku grupa zagrała przez siedem dni na "Sava center" w Belgradzie.

Hari Mata Hari jest wciąż uważany za najbardziej znaną, popularną i szanowaną bośniacką grupę muzyczną na całym świecie.

Hari Mata Hari zajął 3. miejsce na Konkursie Piosenki Eurowizji 2006 w Atenach z liczbą 229 punktów.