Maria Bethânia

Maria Bethânia urodziła się jako córka Dony Claudionor Vianna Telles Velloso i José Telles Velloso.
Już jako dziecko chciała być aktorką. Od najmłodszych lat towarzyszyła jej muzyka, ponieważ matka lubiła śpiewać, a ojciec, choć nie był muzycznie uzdolniony, lubił słuchać otworów Dorivala Caymmi i Noela Rosy.

Lata 60.
W 1959 jej rodzina przeniosła się do Salvadoru. Tam Maria Bethânia zetknęła się z intelektualistami, zbierającymi się przy okazji wystaw i spektakli. Kontakt z teatrem wzmocnił jej pragnienie zostania aktorką. W tym czasie jej brat, Caetano Veloso, został muzycznym współpracownikiem reżysera Álvaro Guimarãesa komponując do jego krótkometrażowego filmu Moleques de Rua ścieżkę dźwiękową, na której, według niego, zaśpiewała Maria Bethânia. W 1963 Guimarães zaproponował Marii Bethânii zaśpiewanie partii a cappella w musicalu Boca de Ouro Nelsona Rodriguesa. W tym samym roku Bethânia poznała Gilberto Gila i Gal Costę. W roku następnym Veloso został zaproszony do zorganizowania pokazu brazylijskiej muzyki popularnej z okazji otwarcia Teatro Vila Velha w Salvadorze. W przedstawieniu zatytułowanym Nós, por Exemplo wystąpili, oprócz samego Veloso, także Maria Bethânia, Gilberto Gil oraz Gal Costa (jeszcze pod nazwiskiem Maria da Graça). Przedstawienie odniosło sukces i zostało powtórzone dwa tygodnie później, z udziałem Toma Zé. W styczniu 1965 Maria Bethânia otrzymała propozycję zastąpienia piosenkarki Nary Leão w spektaklu Opinião wystawianym w Rio de Janeiro. Jej debiut w dniu 13 lutego 1965, okazał się bardzo udany, a pełne ekspresji wykonanie piosenki "Carcará" (João do Vale/José Cândido) okazało się wstępem do jej ogólnokrajowej kariery. Ze względu odniesiony sukces wytwórnia RCA, zaprosiła ją, poprzez Veloso, do dokonania nagrań. W maju tego samego roku, Bethânia nagrała swój pierwszy singel, a kilka miesięcy później, swój pierwszy LP.

W 1966 występowała w spektaklu Arena Canta Bahia u boku m.in. Gal Costy, Gilberto Gila, i brata Caetano. W kwietniu 1966, na zaproszenie producenta Guilherme Araújo, wystąpiła w spektaklu Recital w klubie nocnym Cangaceiro w Rio de Janeiro. Spektakl ten otworzył drogę do sukcesu samemu Guilherme Araújo, który został menadżerem Caetano Veloso, Gila Gilberto oraz Gal Costy. We wrześniu Bethânia wystąpiła w wystawionym przez Teatro Opinião spektaklu Pois É, w którym udział wzięli też Gilberto Gil i Vinicius de Moraes. W 1967 roku nagrała wspólnie z Edu Lobo album Edu Lobo e Maria Bethânia, a w 1968 wspólnie z bratem i Gilberto Gilem album Velloso-Bethânia-Gil oraz solowy Recital Na Boite Barroco. W 1969 i 1970 wydała kolejne albumy: Maria Bethânia i Maria Bethânia ao vivo.

Lata 70.
W 1971 dla wytwórni Philips nagrała album A Tua Presença. W lipcu tego samego roku, z udziałem Trio Terra, wystąpiła w Teatro Rio da Praia z programem Rosa dos Ventos, który został zarejestrowany i wydany jako album koncertowy pod tym samym tytułem. W tym samym roku artystka udała się do Europy by wystąpić na targach MIDEM w Cannes (Francja) oraz we Włoszech. W 1972 pojawiła się wraz z Chico Buarque i Narą Leão w filmie Quando o Carvaval Chegar. Soundtrack z tego filmu został wydany w tym samym roku przez wytwórnię Philips. Betânia odbyła następnie trasę koncertową po Włoszech, Niemczech, Austrii, Danii i Norwegii. W 1973 roku wystąpiła w spektaklu Drama, Luz da noite, wydanym następnie jako album pod tym samym tytułem. W 1974, dla upamiętnienia dziesiątej rocznicy rozpoczęcia kariery artystycznej, wystąpiła w spektaklu A Muda Cena, nagranym i wydanym w listopadzie tego samego roku. 6 czerwca 1975 wzięła udział wraz z Chico Buarque w koncercie, wydanym później jako album koncertowy Chico Buarque & Maria Bethânia Ao Vivo. W lipcu 1976, razem z Caetano Veloso, Gilberto Gilem oraz Gal Costą, odbyła tournée po Brazylii występując w spektaklu Os Doces Bárbaros, wydanym następnie jako album koncertowy. W maju 1978 wydała, wspólnie z bratem, album koncertowy Maria Bethânia e Caetano Veloso ao Vivo. Wydany w 1978 roku album Alibi uzyskał status złotej płyty jeszcze przed rozpoczęciem sprzedaży, a milion sprzedanych egzemplarzy sprawił, iż Maria Bethânia stała się pierwszą brazylijską piosenkarką, której udało się to osiągnąć. Koniec lat 70. i początek 80. przyniósł kolejne albumy artystki.

Lata 80.
Lata 80. upłynęły pod znakiem spektakli muzycznych, rejestrowanych i wydawanych następnie na płytach: 1981 – Estranha Forma de Vida (album Alteza), 1982 – Nossos Momentos (album pod tym samym tytulem) i 1984 – A Hora da Estrela, z piosenkami napisanymi przez Veloso i Chico Buarque (album A Beira e o Mar). W 1985, z okazji 20-lecia kariery artystycznej, dała koncert 20 Anos. W roku następnym nagrała dla RCA album Dezembros, zawierający niepublikowane utwory Toma Jobima, Chico Buarque i Caetano Veloso, a w 1988 roku nagrała album Maria, z gościnnym udziałem Jeanne Moreau i Gal Costy.

Lata 90.
Początek lat 90. to wydanie albumu 25 Anos, upamiętniającego 25-lecie kariery artystycznej artystki, nagranego z udziałem Niny Simone, Hermeto Pascoala, Egberto Gismontiego, João Gilberto i in. Wydany w 1993 album As Canções Que Cocê Fez Para Mim był najlepiej sprzedającą się płytą tego roku (1 500 000 sprzedanych egzemplarzy). Koniec lat 90. to wydanie albumów Âmbar (1997) i Imitação da Vida (1998).

XXI w.
Rok 2000 stał pod znakiem dużych koncertów i spotkań muzycznych; Bethânia pojawiła się u boku włoskiego tenora Luciano Pavarottiego w Salvadorze, wystąpiła z bratem w Pavilhão Atlântico w Lizbonie, a 31 grudnia dała z Gilberto Gilem koncert dla ponad 200 000 osób w Farol da Barra w Salvadorze.

35-lecie swej kariery artystka upamiętniła dając 4 września 2001 w sali widowiskowej Canecão w Rio de Janeiro koncert promujący jej nowy album Maricotinha; w koncercie wystąpiły gwiazdy muzyki spod znaku MPB: Chico Buarque, Caetano Veloso i Gilberto Gil. W 2002 album został wydany ponownie jako Maricotinha ao vivo", sprzedając się w ilości ponad 100 000 egzemplarzy. Spektakl pod tym samym tytułem został wystawiony w licznych stolicach stanowych Brazylii. W 2003 "Maricotinha Live" został wydany na DVD.

Przed nim Maria Bethânia wydała album Cânticos, Preces, Súplicas à Senhora dos Jardins do Céu, poświęcony Matce Bożej, będący manifestem religijności artystki, przejawiającej się w niemal wszystkich jej utworach.

W ramach wytwórni Biscoito Fino Maria Bethânia zainaugurowała własne przedsięwzięcie fonograficzne pod nazwą Quitanda wydając w 2004 album Brasileirinho, dobrze przyjęty przez krytykę i publiczność. W roku następnym ukazał się na DVD koncertowy zapis Brasileirinho, zarejestrowany w Canecão, zawierający 36 utworów, nagranych z udziałem takich artystów jak: Miúcha, Nana Caymmi oraz grup Uakti i Tira Poeira.

24 lutego 2005 artystka wydała album Que Falta Voce Me Faz (Musicas De Vinicius De Moraes), poświęcony pamięci Viniciusa de Moraes.

Albumy
1965 Maria Bethânia (De Manhã)
1968 Recital Na Boite Barroco
1973 Drama Luz da Noite
1978 Álibi
1978 Maria Bethânia e Caetano Valoso ao Vivo
1979 Mel
1984 A Beira E O Mar
1988 Dezembros
1989 Personalidade Maria Bethânia
1989 Anos Dourados
1990 Memory of Skin (Memoria da Pele)
1992 Olho d'água
1994 As Canções Que Voce Fez Pra Mim
1994 Los Canciones Que Tu Hiciste Para Mi
1994 Ao Vivo
1994 Caetano Veloso – Maria Bethânia – Gilberto Gil
1994 Meus Momentos
1997 Âmbar
1997 Tribute to Joao Batista Do Val
1998 A Cena Muda
1998 Imitação da Vida
1999 Rosas Dos Ventos: O Show Encantado
1999 A Forca Que Nunca Seca
1999 Diamante Verdadeiro
2000 Focus
2001 A Interprete
2001 Maricotinha
2002 Serie Identidade
2002 Romantica
2004 Cânticos, Preces, Súplicas à Senhora dos Jardins do Céu
2004 Diamante Verdadeiro: Serie Ao Vivo
2004 Marcotinha Ao Vivo
2004 Brasileirinho
2005 Perfil
2006 Bethânia Revisitada
2006 Maria Bethânia ao Vivo
2006 Canta Noel Rosa E Outras Raridades
2006 Drama
2006 Drama 3O Ato
2006 Passaro Proibido
2006 A Tua Presença
2006 Que Falta Voce Me Faz (Musicas De Vinicius De Moraes)
2006 Mar de Sophia
2006 Pirata
2006 Alteza
2006 Ciclo
2006 Talismã
2007 Pássaro Da Manha
2007 Dentro Do Mar Tem Rio
2007 Interpreta Chico Buarque
2008 Maria Bethânia & Omara Portuondo
2008 Portuondo & Bethânia
2009 Encanteria
2009 Tua
2010 Amor Festa Devocao – Ao Vivo
2011 Love Celebration Devotion
2012 Oásis de Bethânia
Single i EP
1965 Maria Bethania Canta Noel Rosa (EP, 33 obr/min)
1965 "Carcará" / "De Manhã"
1976 Doces Bárbaros (Bethânia, Gal, Caetano, Gil)
1978 Teresinha
1979 "Explode Coração" / "Sonho Meu"
1989 "Reconvexo" / "Reconvexo"